BRAIN DIVING

‘Het probleem bij Parkinson patiënten in de chronische fase is vaak, dat ze het allemaal wel goed vinden zo, geen initiatief meer tonen en nagenoeg zonder tegenstribbelen berusten in hun lot. De partners lijden dan ook steevast meer dan de patiënten. Dit probleem kan worden ondervangen door Parkinson patiënten reeds in het vroege stadium bewust te maken van wat hen te wachten staat. Van daaruit kan de langdurige latere fase op diverse manieren worden aangepakt, waarvan een aantal hier de revue passeert.’

Chris van der Linden

(AZ ST. Lucas te Gent, afdeling Neurologie / Centrum voor  Bewegingsstoornissen)

Door Frank van Empel

Op de keper beschouwd is deep brain stimulation (DBS) niet meer dan een technische oplossing voor bepaalde motorische stoornissen die samenhangen met de ziekte van Parkinson. Op een zelfs voor deskundigen raadselachtige wijze stopt de sinds 1987 beproefde ingreep het trillen/beven van handen en maakt het soepele bewegingen vanuit beide polsen mogelijk. Maar dat is alles, althans bij mij. Een heleboel andere stoornissen worden er niet mee verholpen. Zoals: een naar voren hellend bovenlichaam bij het eten, lezen, iPhone-duimen en lopen, onwillige sluitspieren en een slecht humeur. DBS dient om die reden aangevuld te worden met gedrag- en houdingcorrecties, wil een stimulering van de dieper gelegen hersenen zichtbaar effect hebben. Te meer daar zich in de loop der jaren foutieve automatismen gevormd hebben, die alleen maar door gerichte, consequent volgehouden correcties, rechtgetrokken kunnen worden. Dit oud vuil dient eerst te worden opgeruimd, voor de nieuwe Franky als een feniks uit zijn eigen as herboren wordt.

Zo moet ik bijvoorbeeld opnieuw leren autorijden.

En lopen, kaarsrecht, met mijn neus in de wind.

En voetballen.

En kaarten schudden, gitaarspelen, mijn eigen vrouw verleiden, rechtop aan tafel zitten, duidelijk articuleren en op tijd naar de wc gaan…

Een repeterende breuk. Simultaan schaken in de vierde dimensie. Alsof Parkie de tijd 43 jaren terug heeft gezet en vanaf m’n achttiende, door een gat in de tijd, opnieuw laat beleven. Alles wat je ooit geleerd hebt, vanaf het halen van het rijbewijs, met andere ogen opnieuw bekijken, opnieuw voelen, opnieuw meemaken. En corrigeren wat in 43 jaren krom is getrokken. Delete, insert. Expirer, inspirer. Licht uit, licht aan. Wat een avontuur!

Context

De Nederlandse samenleving worstelt met een aantal grote vraagstukken, waaronder de in rap tempo verouderende bevolking en de mede daardoor toenemende kosten van de gezondheidszorg. Door het vergrijzen van de bevolking worden typische ouderdomskwalen als dementie en alzheimer manifest. In de aanlooproute daar naar toe stijgt ook het aantal mensen met de ziekte van Parkinson en aanverwante stoornissen. Om de verhoudingen te schetsen: Nederland telt zo'n 40.000 Parkinson patiënten, 640.000 mensen lijden aan depressies en 2,4 miljoen landgenoten gaan gebukt onder structurele migraineaanvallen. Angststoornissen vormen met 1,1 miljoen slachtoffers een status aparte. Op dit moment hebben 140.000 mensen in Nederland alzheimer, terwijl ruim 260.000 mensen het label dementie opgeplakt hebben gekregen. De diverse ziektebeelden lopen in elkaar over, hetgeen tot dubbeltellingen leidt.

Zelf lijd ik al ruim 10 jaar aan de ziekte van Parkinson en heb ik op 24 april 2015 een deep brain stimulation ondergaan. Verder heb ik, daarin begeleid door mijn neuroloog en andere professionals, onder meer geëxperimenteerd met medicijnen, acupunctuur, Tian Shu (traditioneel chinese geneeskunde), ergonomie, botox, dansen, massage, onthaasting en yoga. Ik beschouw het als mijn missie om deze kennis en ervaring ten dienste te stellen van de samenleving en zodoende bij te dragen aan een verhoging van de levenskwaliteit van Parkinson patiënten.

Sociaal isolement

Behalve de technische en klinische aspecten van overdadig medicijngebruik, deep brain stimulation en een verkeerde houding heeft de ziekte ook nog een sociale kant. Vrijwel iedereen kent iemand die aan de ziekte lijdt, maar bijna niemand heeft hem. Dat geeft te denken. Veel lijders aan de ziekte van Parkinson blijken zich uit gêne of mismoedigheid te onttrekken aan sociale contacten. En dan loopt er ook nog veel leed gecamoufleerd over straat. Zo vreet de ziekte bijvoorbeeld als een boktor in op liefde die geen echte liefde is. En onbegrijpelijk is dat niet. Er gaat nu eenmaal weinig aantrekkingskracht uit van kwijlende, krom getrokken, instabiele, chagrijnige, monotoon mompelende, incontinente, partners c.q. huisgenoten. Je moet een enorme masochist zijn, dan wel erg veel van hoteleigenaar Franky houden, om met hem en zijn enige gast samen te kunnen leven. Dat laatste is misschien wel de meest mens onterende stoornis waarmee Parkinson behept is. De aanslag die Parkie doet op de vrijheid van Franky. Die wil al die anderen buiten op straat wel lief hebben en een kamer in zijn fictieve hotel geven, maar kan de liefde niet forceren, zonder het risico te lopen z’n resterende Parkinson dagen in eenzaamheid te moeten slijten, zoals veel lotgenoten reeds is overkomen. En dus zal Franky geduld moeten hebben. Veel geduld.

Neurale voorkeurspaden

Correcties zijn ook hier mogelijk, maar vergen wel de nodige discipline. Omdat multi-tasking, zoals gezegd, bij vrijwel alle parkies problemen oplevert, moeten de gedragscorrecties één voor één getackeld worden, zonder dat oude kwalen terug komen. Omdat Parkinson stiekem binnensluipt in iemands leven, slijten ook de foutieve gedragspatronen langzaam in. Daarvoor is ook een neuro-psychologische verklaring te geven. Zenuwcellen volgen bepaalde, functionele, neurale voorkeurspaden in het menselijk brein en wissen de oude, niet langer gebruikte paden, om zodoende voortdurend ruimte vrij te maken en te houden voor de aanleg van nieuwe paden. Het foutieve gedrag van parkie wordt als het ware geautomatiseerd. Zelfs als iemand met een Parkinson Disease (PD)-indicatie exact weet wat hij of zij met z’n lichaam wil, blijft hij/zij steevast doen wat het betreffende individu altijd heeft gedaan, met hetzelfde ongewenste gedrag als resultaat. Parkie kan alleen maar uit deze vicieuze cirkel wegbreken door foutief gedrag, of een verkeerde houding, systematisch, consequent en aanhoudend te corrigeren, zodat de gewenste uitkomst wordt afgedwongen door de aanleg van nieuwe voorkeurspaden, die corresponderen met rechtop lopen, speeksel binnen houden, lachen en helder praten, met de juiste, verende intonatie en met het wegdenken van druk op blaas en endeldarm. De geprogrammeerde patiënt ten voeten uit.

De reorganisatie van neurale voorkeurspaden is aanvullend nodig op DBS en wordt daardoor gestimuleerd. Immers: het is makkelijker om je op het corrigeren van geautomatiseerd, foutief ingesleten gedrag te richten, wanneer je niet langer geplaagd wordt door trillende handen en moeizame beweging van polsen en overige ledematen.

Het vermogen van het brein om zichzelf voortdurend te reorganiseren door het vormen van nieuwe- en het schrappen van oude verbindingen noemen we neuroplasticiteit.     

Ik ben nu 61 en interesseer mij uit hoofde van Parkinson Disease (PD) vanzelfsprekend voor de vraag wat God en de Ingenieurs kunnen doen in en voor het lichaam, de geest en de ziel. Zozeer zelfs, dat ik na lang dralen heb ingestemd met een stimulering van de dieper weg gelegen hersenen, in de hoop daarmee terrein terug te winnen op de vijand.

Doortrekken in z'n drie

Deep brain stimulation alleen is niks anders dan een oplaatbare stimulator en elektroden, 10 cm diep weggemoffeld in een hersenlaag, de sub-thalamus, met elkaar verbonden door een elektriciteitssnoer, waar omheen zich acht maanden na dato een flinke laag bindweefsel heeft gevormd. Op een mistige wijze voorkomt dit trillende handen en maakt het bewegingen vanuit de beide polsen soepeler, zodat de spaghetti zich weer ouderwets om de gewentelde vork laat draaien. Het eten van al het andere ziet er ook een stuk minder traag en onbeholpen uit. Maar daar houdt het zo ongeveer op. Een heleboel andere stoornissen worden er echter niet mee verholpen. Zoals: een naar voren hellend bovenlichaam bij het eten en lopen en kwade zin. Technische oplossingen dienen dus aangevuld te worden met gedrag- en houdingcorrecties, wil een stimulering van de dieper gelegen hersenen zichtbaar effect opleveren. Bovendien hebben zich in de loop der jaren foutieve automatismen gevormd, die door gerichte, consequent volgehouden correcties rechtgetrokken dienen te worden. Zo moet ik opnieuw leren autorijden. Om te voorkomen dat trillingen van mijn linkerhand via het stuur werden overgebracht op de wielen van het betreffende voertuig, bracht ik mijn rechterhand meteen na het koppelen steevast meteen naar het stuur, om de vaste grip te bestendigen. Dit heen en weer pendelen van de rechterhand tussen stuur en pookje en stuur en pookje kwam mijn rijstijl niet ten goede, om nog maar te zwijgen over het achteruitrijden met één hand aan het stuur. Ik laat me nu coachen, alsof ik 43 jaar terug in de tijd weer naast een rijinstructeur zit. ‘Houd je hand op de versnellingshandel, koppel en schakel naar zijn drie. En nu doortrekken. Je kunt niet met 60 de snelweg op, gek. Levensgevaarlijk! Dus doortrekken in de derde versnelling… en nu naar z’n vier…’ Arme vierwieler. Zo moeten er in het kader van de hersenstimulering nog veel meer ingesleten fouten worden gecorrigeerd. Ik moet niet alleen opnieuw leren autorijden, maar ook opnieuw leren lopen, rechtop, met mijn neus in de wind, en voetballen en kaarten schudden, gitaarspelen, mijn eigen vrouw verleiden….  

Vibrations

With A Little Help from

Het is nu vier maanden geleden dat ik geopereerd ben. Lichamelijk gaat het goed met mij. Ik heb zelfs al twee pogingen ondernomen om terug te keren op het voetbalveld. Vooralsnog zonder succes. Maar dat komt ook door een onverhoedse aanval van wondroos op mijn gestel. Net toen ik mij voorgenomen had om er de volgende keer vol in te gaan. Nu de koorts geweken is, loopt mijn lichaam vol met nieuwe energie. Ik heb mij voorgenomen om die niet meer te verspillen aan ergernissen over dingen die ik niet zelf in de hand heb. 'Geen deprimerende gedachten meer toelaten,' zegt Franky. 'Het komt er even goed nog steeds niet van,' treitert mijn alter-ego, Parkie. 'Nou en,' zeg ik dan. 'Dan komt het er maar niet van. Graag of niet!' Sindsdien, zo'n anderhalve week geleden, voel ik me ook geestelijk goed. Ik kan zelfs weer onbekommerd van het leven genieten. Dat lijkt triviaal, maar voor mij is dat al twintig jaar een bijzonder gevoel. Tot voor kort kleurde mijn brein nagenoeg elke ervaring namelijk negatief in. I see a red door and I want it painted black. Hoe waar.... Als mijn lief bijvoorbeeld weer eens twee of drie uur later dan ik naar bed kwam en een slapende Franky aantrof, of eerder naar bed ging dan ik en vredig lag te snurken wanneer ik mij vijf minuten later bij haar voegde. Deze op zich positieve ervaring (fijn toch als je na een mooie dag tevreden in slaap valt) werd echter ’s ochtends vroeg automatisch vertaald in een verwijt: ‘je had zeker weer geen zin om te vrijen?!’ Dat werd vervolgens een self fulfilling prophecy. Logisch, vanuit de optiek van de vrije vrouw, want 'welke vrije vrouw heeft er zin om met je te vrijen als ze eerst dichtgemetseld wordt met verwijten?' Je hield niet op met daar de nadruk op te leggen. Ik geef het op. Franky says: 'RELAX! Jij je vrijheid. Ik mijn Onbestemd Verlangen!' Vanuit het perspectief van de vrije man ziet de wereld er dierlijk plat uit. Het zaad hoopt zich op en zoekt een uitweg. STOM! Maar zo zitten jongens nu eenmaal in elkaar. Dat hoef ik niet uit te leggen. Ik wil het alleen wel genotuleerd hebben. GEEN VERWIJTEN MEER! Dezelfde verwijten uiten - keer op keer: 'Daar is hij weer! - ontaardt al gauw in dwangmatig denken en handelen van beide kanten. Uiteindelijk leidt deze repeteerbreuk tot een obsessieve-compulsieve stoornis (OCS): steeds terugkerende gedachten die ons steeds verder afbrengen van waar het ooit allemaal om begonnen is: liefde. Als daar ook nog een gevoel van paranoia bijkomt, een geestelijke stoornis waarbij iemand zich dingen inbeeldt, zoals: 'ze heeft die seks wel met een ander', dan loopt het gauw uit de hand, temeer daar er makkelijk aanwijzingen voor te vinden zijn (een in Parkie's jaloerse ogen net iets te enthousiaste omhelzing, een warmbloedige houding, mooie kleren of zelfs de simpele, voor een andere man zijn oren bestemde vraag: ´wat wil jij drinken, schat?´) Wat dan ook weer in de vorm van verwijten wordt gegoten. Waardoor Franky het weer kan vergeten en Parkie een dansje maakt. Die stress, daar ben ik nu vanaf. Simpel: om-dat-IK-het-zeg. De handen van Parkie trillen. Het is in weerwil van de operatie nog steeds Dr. Jekyll versus Mr. Hyde. Parkie tegen Franky. Maar Franky is aan de winnende hand. Tot voor kort reageerde hij steevast getergd op elke poging tot gesprek, omdat hij moeite heeft om zichzelf in zo'n gesprek staande te houden. Uit onvermogen dus. Multi-tasking gaat Parkie slecht af. Geen Excuus, hoogstens een doekje voor het bloeden. 'Als deelnemer aan een gesprek word je geacht meerdere dingen tegelijk te doen,' schrijft psycholoog Ad Nouws - sympathieke man, aan de foto op diens website te zien - in zijn boek (p. 55). 'Bedenken wat je wilt gaan zeggen, luisteren naar de inbreng van de ander, vasthouden van wat jij wilt gaan zeggen, vasthouden van wat de ander heeft gezegd, in gedachten ingaan op de inbreng van de ander en dat proberen te koppelen aan wat je zelf wilt inbrengen, dat ook daadwerkelijk inbrengen, onderbroken worden door de ander, luisteren naar...' Het is een voortdurend starten en omschakelen, een situatie waarin iemand met parkinson al gauw de draad kwijtraakt.

Een soortgelijk gevoel van machteloosheid overkomt iemand met parkinson als zijn lief een dag (laat staan een week) uit de benauwenis weg vlucht, voor wat strandplezier met een vriendin. Je haalt je van alles in je kop en al helemaal wanneer zij haar telefoon afzet, als bescherming tegen jouw depressieve buien. Zij wil lachen. Jij ook, maar nu komt het daar zeker niet van, weet je uit ervaring. Je zakt steeds dieper weg in een negatief zelfbeeld, in het 'wel willen, maar simpelweg niet doen'. Franky walgt op zo'n moment intens diep van Parkie. En hij staat niet alleen. Andere mensen met parkinson lopen in dezelfde val, zo blijkt. ´Een patiënt die op het platteland was gaan wonen,' vertelt Nouws, 'zou een weekje alleen doorbrengen en dan weer afreizen naar zijn vrouw. Dat viel hem voor het eerst heel erg tegen. "De drive is er wel, evenals de intelligentie. Je weet wat je moet doen, maar de koppeling van al die dingen, die nodig is om te komen tot effectief handelen, ontbreekt. Daarvoor heb ik mijn vrouw nodig.

"In de bewuste week dat ze weg was, stond ik erbij en keek er naar. Allerlei voornemens - ik moet nu echt eens mijn spullen gaan pakken en nog voer voor de kippen halen - ik zag het wel, maar kwam er niet toe. Ik vergelijk het gevoel met dat van het vastdraaien van een moer met een sleutel die niet helemaal past''.'

De psycholoog voert het allemaal terug op de ziekte van Parkinson. 'Als mensen met parkinson uit zichzelf, van binnenuit, minder makkelijk, of helemaal niet, kunnen starten en als ze steeds moeilijker overschakelen van de ene beweging naar de andere, maar ook van de ene emotie naar de andere en van de ene gedachte naar de andere, moeten ze gebruik gaan maken van de omgeving. Door afspraken te maken met de mensen met wie ze leven.´[1]

Dat verdraagt zich niet met een container vol verwijten. Daarbij hoort een andere grondhouding, van respect en spontane empathie. Van zelfrespect ook. Als je mild bent voor jezelf, kun je dat ook zijn voor anderen. En er zijn redenen genoeg voor mildheid. 'Een depressie hoort bij het leven,' haalt Nouws een vrouw met parkinson aan. 'Dit neemt je karakter in beslag, net alsof er iets van je afgenomen wordt. Je voelt dat je verandert en dat wil je niet, maar dat gevoel komt niet overeen met je leven. "Je bent jezelf kwijt".'

Om uit de Cirkel van Herhaling weg te breken en jezelf terug te vinden, zijn bijzondere krachten en capaciteiten vereist, die iemand met parkinson niet komen aanwaaien. Ad Nouws rept van een mysterieuze ziekte. Mysterieus omdat een groot deel van de veranderingen zich 'vanbinnen' afspeelt. Mysterieus ook omdat een relatief kleine oorzaak, een tekort aan de neurotransmitter dopamine, zulke grote gevolgen heeft, niet alleen in fysiek-, maar vooral ook in psychologisch opzicht. Het is moeilijk om Parkie's psycho killers te weerstaan, laat staan ze te verslaan. Maar onmogelijk is het niet. Mensen met parkinson zijn volgens Nouws bij uitstek 'overlevers'.

De deep brain stimulation die ik op 24 april onderging heeft een heleboel fysieke ongemakken verlicht. Dat verschaft mij de ruimte om mij te concentreren op de geestelijke kant van de ziekte van Parkinson. Met name achter de zwart geschilderde deur is nog veel werk te verrichten, waarover meer, de volgende keer.














[1] Ad Nouws, Mijn denken stottert vaak meer dan mijn benen, Poiesz Uitgevers, 2e druk, april 2015, p. 29.

Sultans of Sound

Dat symptomen van de ziekte van Parkinson ineens kunnen verdwijnen als een vast patroon van snelle (bijvoorbeeld 70 per seconde), onopgemerkte, elektrische schokjes doorbroken en overstemd wordt door een ander ritme in een andere frequentie (van zeg: 130 stroomstootjes per seconde), dat is het wonderlijke resultaat van de brein stimulering die ik drie maanden geleden heb ondergaan. Maar daarvoor moest wel mijn schedel op twee plaatsen doorboord worden, zodat twee in elkaar gedraaide stroomdraden (leads) met aan het uiteinde elk vier positief of negatief te laden elektroden tot op de tiende millimeter nauwkeurig konden worden geparachuteerd in de tien centimeter dieper gelegen sub-thalamus. Een bundel voor de linker- en een voor de rechter hersenhelft. Elke elektrode bestrijkt een bepaald gebied in de hersenen. Met elkaar kunnen ze een flink deel van de hersenactiviteit orkestreren, maar dat kan ook allerlei neveneffecten hebben. Het is voor veel neurologen nog een speelplaats waarop druk geëxperimenteerd wordt.

En de volgende revolutionaire ontwikkeling komt er al weer aan: ultrasound brain surgery. In Virginia in de VS probeert een team van chirurgen een nieuwe methode uit om mensen met trillende handen van die tremor te bevrijden. De oorzaak van de tremor is, zoals hierboven reeds werd gesuggereerd, bijna altijd terug te voeren op een circuit van hersencellen binnen de thalamus dat een bepaald ritme van stroomstootjes in een bepaalde frequentie produceert en door vertaalt naar andere circuits in de buurt, zoals die van het bewegingsapparaat, maar ook die van het stemgeluid. Een verkeerde combinatie van stroomstootjes kan er toe leiden dat iemand weliswaar van zijn tremor wordt af geholpen, maar wel in een rolstoel belandt en nauwelijks nog kan praten.

Het voordeel van de nieuwe methode is dat je schedel niet hoeft te worden doorboord. De chirurgen in Virginia maken namelijk gebruik van ultrasound – simpele geluidsgolven, maar zo sterk geconcentreerd dat ze cellen in foutieve circuits zodanig kunnen verhitten, dat ze uitvallen. Om dit effect te bereiken, worden de betreffende ultra geluidsgolven geconcentreerd op één enkel punt in de thalamus, ongeveer zoals een vergrootglas in staat is om lichtstralen zodanig te bundelen dat je er een gat mee kunt branden in een stuk papier. Dit punt kan een doorsnee van minder dan een millimeter hebben. Deze ontwikkeling wordt mogelijk gemaakt door het beschikbaar komen van MRI-scanners die met een extreem grote nauwkeurigheid de geluidsgolven kunnen richten op het beoogde doel. De techniek is tamelijk succesvol bij mensen die kampen met een Essential Tremor, nog niet bij mensen met een tremor als gevolg van de ziekte van Parkinson. Aan dat laatste wordt gewerkt. Vooralsnog slagen de masters of ultrasound er niet in om op elk vlak de barrière van de schedel te nemen en door te dringen in de dieper gelegen hersenstructuren om daar hetzelfde effect te sorteren als de elektroden. Gelukkig maar, denk ik. Anders zou ik voor niets de straaljagers getrotseerd hebben die op 24 april door mijn schedel vlogen. 

Alles is Mogelijk

Als dit kan, dan kan alles

https://www.facebook.com/fvanempel/videos/1128889840460937/

Frank Ferrari & Franky Tesla

 

MY LAST MATCH???

‘Hé Frank,’ schalt de stem van de kleine man door straat 79 van het azsint-lucasgent. ‘Ik ben het: Frank…Frank Ferrari, ik heb je een e-mail gestuurd…’ Ergens in mijn hoofd gaat een lichtje branden. Niet vanwege de e-mail, want die zal wel weer ten onrechte als SPAM herkend en afgevoerd zijn, maar als gevolg van de aanprijzing door neuroloog Chris en diens Schoon Lief Evi. Zijn roem is hem vooruit gesneld en nu kan ik er ook een gezicht bij denken. Net als bij mij doen ook zijn haarvaten hun best om de oude haardos van voor de operatie in volle eer en glorie te herstellen. Zijn voorhoofd heeft twee diepe inhammen, met de vervagende littekens van de twee boorgaten die daar moedwillig zijn aangebracht om stimulering van de dieper liggende hersengedeelten mogelijk te maken.

 Frank Ferrari is eerder geopereerd dan ik en herkent mij van de vele foto’s die als omlijsting bij een overweldigend aantal krantenartikelen is geplaatst. Ik zou hem herkend hebben als ik een fan was geweest van het met oer Hollandse keelklanken gezongen half Spaans, half Engelstalige levenslied. If I Only Had Time, Song Song Blue, Red Red Wine, Amarillo, Goodbye to You. Jaren 60, 70, lange lokken, wollige bakkenbaarden. Ferrari uit Vlijmen heeft, net als ik, een afspraak met Chris van der Linden om opnieuw ingesteld te worden. Zijn Neuro Stimulator is al ingesteld, maar het lichaam moet zich nog aanpassen. Dat aanpassen neemt zo’n twee uur in beslag. Tijd die Ferrari met ons doodt. Circus Ferrari / Tesla (de moderne variant, die ik voor het gemak als artiestennaam toevoeg aan mijn voornaam) verplaatst zich naar de wachtkamer van het Centrum voor Bewegingsstoornissen, waar – buiten ons – nog vier, vijf mannen, gesecondeerd door hun lief, op nieuwe instellingen zitten te wachten.

Frank Ferrari en Frank Tesla doden de tijd door elkaar af te troeven met levensgelal uit hun mobiele telefoons. Waarbij Tesla als variant het met Arabische keelklank gezongen Franstalige La Femme inbrengt:

La femme qui est dans mon lit n’a plus vingt ans depuis longtemps (de vrouw in mijn bed is al lang geen twintig meer), alsmede andere nummers van Sami Kasba en diens compagnon de la chanson Dieter van der Westen (www.kasba.nl).

Mijn Grote Liefde (MGL) vraagt het noodgedwongen mee luisterend publiek om coulance jegens de oude jongere Frankies. De een blijkt het levenslied te verkiezen boven de Wereldmuziek, de ander precies het omgekeerde. De Frankies worden hierdoor aangespoord en gaan over op a capella gezongen liederen. Een van de aanwezigen, een al wat oudere man, wijst zijn vrouw op mij en mompelt: ‘die ken ik uit De Standaard’, de Vlaamse courant die het weekend daarvoor inderdaad drie pagina’s voor mijn diep brein avontuur had ingeruimd. Er ontstaat zowaar een spontane feestsfeer in de wachtkamer. Van der Linden laat echter op zich wachten en dus verplaatst het rondreizend circus zich naar de afdeling neuro chirurgie waar ik vrijwel meteen wordt geholpen. Hersenchirurg Henry Colle fleurt helemaal op bij de klanken van muziek. Om onze eeuwig durende dankbaarheid te tonen voor de Tovenaar van Gent hebben wij een gesigneerde cd met rustige flamencomuziek van onze vriend Eric Vaarzon Morel voor hem meegebracht, die Colle meteen opzet. Een goede keus, gezien zijn uitgelaten blik.

Rechts boven staande met Johan Cruyff tweede van links staande

Alles goed hier. Alleen geen voetbal meer. De kans is namelijk groot dat de bal het zwakke punt raakt: de plaats boven op mijn hoofd waar de stroomdraad mijn hersenpan ingaat om de elektroden daar te voorzien van stroomstootjes. Twee dunne geїsoleerde draden in feite met aan het uiteinde van elke draad 4 contactpunten, die van nature positief geladen zijn, maar door de neuroloog ook negatief ingesteld kunnen worden, waardoor hij een elektrisch veld creëert van een bepaalde omvang en met een bepaalde spanning, waarmee hij bepaalde gebieden in de hersenen kan bestrijken en lam kan leggen. De tweemaal vier negatief of positief geladen contactpunten kunnen eindeloos gecombineerd worden. Een kwestie van trial and error, error, error. Het kan drie tot zes maanden duren voordat de neurostimulator – de programmeerbare en oplaadbare batterij in een loze ruimte onder mijn rechter sleutelbeen – optimaal is ingesteld. ‘Voel je je linkerarm tintelen?’ vraagt neuroloog Van der Linden even later, nonchalant achterover hangend in zijn stoel. Ja dus. Waarop hij het voltage met zijn NIM-Neuro 2.0 Zenuwmonitor wat terug schroeft. Dan is het de beurt van Ferrari. Wij kunnen even de stad in, waar we constateren dat de tremor aan beide kanten van het lichaam weg is, ten koste van een iets stugger bewegende linker pols. Alles bij elkaar een prima resultaat om mee huiswaarts te keren… ware het niet dat we nog even bleven hangen voor small talk met vrienden. En even, dat werd de hele nacht.

Voor Mijn Brein Geschreven

De moderne aanpak van de ziekte van Parkinson concentreert zich op controle van de symptomen, onder het motto: heb je daar geen last van, wat zou je dan nog zeuren? Zeker niet wanneer de symptoombestrijding gecombineerd wordt met muziek- en fysiotherapie. Muziek brengt Schwung in je motoriek en geeft je goede zin, mits het gekozen repertoire aansluit bij je smaak en temperament. Fysiotherapie geeft je een goede houding, zodat je ineens een kop groter lijkt. Stretching van allerlei spieren, alsmede gerichte oefeningen om de motoriek te verbeteren, het lichaam in balans te brengen en elegant voort te bewegen, dat alles gaat een stuk makkelijker met een koptelefoon op je hoofd en je favoriete muziek in je oren. Muziek geeft het ritme aan, brengt een bepaalde cadans in je bewegingen. Heb je een goede conditie, dan kies je bijvoorbeeld voor Thriller van Michael Jackson (100 beats per minuut), of voor Don’t stop believing van Journey (115 BPM), of Hot N’ Cold van Katy Perry (132 BPM). 

Muziek helpt snelle geesten door het dal van verveling heen dat veel oefeningen kenmerkt en over de bergen van intensieve inspanning, wanneer je lichaam geacht wordt er nog een tussen- of eindsprint uit te persen ook. Bij duurlopen, zoals halve en hele marathons, heb je kans dat de muziekkeuze zich tegen jou keert en steeds meer gaat irriteren naarmate je er minder in slaagt het tempo van de muziek door te vertalen van je oren naar je benen. Happend naar adem, vechtend tegen kramp en pijn klinken de Black Eyed Peas ineens als beulen en verandert Kate Perry in een bitch.

Voor depressieve volwassenen werkt rustgevende klassieke muziek beter dan de adrenaline verslindende sound van Michael Jackson. De voornaamste reden waarom mijn hersenchirurg Henry Colle tijdens het opereren kiest voor pianoconcerten van Haydn, Scarlatti en andere zuurpruimen en niet voor Thriller of Beat it. En eerlijk gezegd vond ik de muziekkeuze prima passen bij de verdoofde toestand waarin ik verkeerde. Het hielp mij zelfs wat te ontspannen.

Zoals 120 beats per minute het tempo is waarin hartmassage plaatsvindt, met Staying Alive van de drie broeders Gibb – de BeeGees – als toepasselijke sound, zo moet er ook een sound zijn die aansluit bij het ritme van mijn brain pacemaker: 130 cycles per second, ofwel 7.800 beats per minute, een moordend tempo dat weliswaar in de wereld van de stroomstoten gangbaar is, maar een drummer als Charlie Watts van de Rolling Stones een hartexplosie zou bezorgen. Om tot een gangbaar ritme te komen dat zelfs voor de oude drummer haalbaar is, delen we het aantal BPM van 7.800 net zolang door 2 tot we uitkomen op 122 BPM, wat aardig in de buurt komt van de 130 Hz (cps) waar mijn brainmaker op is ingesteld. Een tikkie sneller dan Staying Alive. A Night Like This van The Cure is voor mijn brein geschreven: 122 beats per minuut.